Zeventiende eeuw

Achttiende eeuw

Negentiende eeuw

In Engeland vindt een ware 'revolutie' plaats, de zogenaamde 'industriële revolutie'

Egypte wordt een autonome Ottomaanse provincie

Italiaanse Republiek ontstaat met als president Napoleon Bonaparte

De Verenigde Staten kopen het territorium Louisiana van Frankrijk

De Franse Caraïbische slavenkolonie Haïti wordt onafhankelijk

In de Nederlandse Republiek werden de regenten door de Fransen van hun macht ontdaan

Keizer Frans II, wordt de eerste Keizer van Oostenrijk.

Napoleon Bonaparte klimt snel op in de rangen van het revolutionaire 'volksleger'

Overwinning van admiraal Horatio Nelson in de Slag bij Trafalgar, een zeeslag tijdens de Derde Coalitieoorlog

Napoleon, president van Italië, roept zichzelf uit tot koning van Italië en veranderde de naam naar Koninkrijk Italië

In de door Frankrijk veroverde gebieden wordt, net als in Frankrijk, de dienstplicht ingevoerd

 Een veldtocht van Napoleon naar Rusland met het grootste leger dat Europa ooit gezien had

Door Napoleon wordt de ontbinding van het Heilige Roomse Rijk afgedwongen

Heel Europa wenste Frankrijk terug te brengen tot zijn grenzen van voor de revolutie. De publieke opinie wenste het behoud van de Belgische eenheid en legde zich er na de afzetting van Napoleon bij neer dat dit gebeurde binnen het bestuurlijk tweeledige Verenigd Koninkrijk van de Nederlanden. Napoleon werd door Tsaar Alexander van Rusland en de Franse senaat gedwongen om onvoorwaardelijk troonsafstand te doen en er werd in 1814 besloten om Napoleon een ballingschap op Elba aan te bieden, met behoud van de keizerstitel en bovendien zou hij door hem zelf uitgekozen Franse soldaten mogen meenemen als lijfwacht. Tien maanden na de verbanning naar Elba ontsnapte Napoleon, vergezeld van duizend soldaten en vier kanonnen. Zijn snelle terugkeer naar de macht wordt in Frankrijk ook wel de "adelaarsvlucht" genoemd. Hij reisde via wat later bekend zou worden als de route Napoléon naar Grenoble, kreeg daar de steun van legeronderdelen, en kreeg de steun van een deel van de bevolking, diegenen die niet tevreden waren over Lodewijk XVIII (1755 - 1824) en bij het leger was Napoleon nog geliefd. Koning Lodewijk XVIII realiseerde zich dat hij weinig politieke steun had van de Franse bevolking en ontvluchtte het Tuilerieënpaleis. De grote mogendheden besloten op het Congres van Wenen om Napoleon vogelvrij te verklaren als een vijand die buiten iedere wettige bescherming stond.

Napoleon leek vrijwel onverslaanbaar op het Europese continent, met uitzondering van het Iberisch Schiereiland, waar hij te maken kreeg met een type oorlog waarop hij geen antwoord had, een guerrilla, die wel de Spaanse Onafhankelijkheidsoorlog van 1808 tot 1814, genoemd wordt. Deze werd door de Britten krachtig gesteund, met militaire interventies onder bevel van de Hertog van Wellington. De coalitie van Britten, Pruisen, Spanjaarden en Oostenrijkers kwam overigens niet meer toe aan het de kop indrukken van de Franse Revolutie, zij werd geheel in de verdediging gedrongen. Napoleon voerde weliswaar veel goede bestuurlijke en onderwijskundige vernieuwingen in, maar ook een straffe censuur, omdat hij niet gediend was van openlijke kritiek op hem en zijn bewind.

Na de val van Napoleon koos men in Italië voor verschillende levensvatbare staten.

1815 AD Nadat Napoleon de macht in Parijs weer had overgenomen verklaarde hij de vrede in Europa te willen bewaren. De geallieerden waren niet overtuigd van Napoleons intenties, toen die een nieuw leger samenstelde. Napoleon wilde in de Zuidelijke Nederlanden de Britten en de Pruisen verslaan, voordat ook Oostenrijk een leger kon sturen. De Fransen, de Britten en een klein contingent Nederlandse troepen troffen elkaar vlak bij Waterloo. Het Franse leger viel onder bevel van Napoleon meerdere keren aan, maar de Britten, onder leiding van de hertog van Wellington, hielden stand en toen de Pruisen zich 's avonds bij de Britten aansloten, verloor Napoleon de Slag bij Waterloo. Napoleon wist dat met de regering van Lodewijk XVIII de guillotine hem wachtte en ook de Pruisen wensten dat Napoleon direct geëxecuteerd zou worden. De geallieerden beslisten op het Congres van Wenen dat Napoleon zou worden verbannen uit Europa. Sint-Helena in de Atlantische Oceaan, een eiland op zo'n 2000 km ten westen van Angola, een van de meest afgelegen eilanden ter wereld, zou het ballingsoord worden. De geallieerden besloten eveneens op het Congres van Wenen om een gordel van bufferstaten rond Frankrijk aan te leggen. Met dit doel werden de vroegere Zuidelijke Nederlanden opnieuw met de vroegere Verenigde Provinciën samengevoegd tot het Verenigd Koninkrijk van de Nederlanden. Het Verenigd Koninkrijk van de Nederlanden had twee regeringscentra: Den Haag en Brussel. In de zuidelijke provincies werd Nederlands de officiële taal, in de Waalse provincies bleef Frans de officiële taal. De koning drong erop aan dat het Nederlands de algemene bestuurstaal was, maar in de politiek was het Frans gangbaar. Alle Zuiderlingen in de Staten-Generaal spraken Frans, en dit werd ook verstaan door de Noorderlingen. In het begin kreeg vooral het Noorden te maken met veel werkloosheid en armoede. Dankzij de hereniging van de Nederlanden werd de zware schuldenlast van het Noorden verlicht. Het Zuiden was financieel stabiel, maar moest de schulden van het Noorden mee afbetalen. Anderzijds profiteerde het mee van de opbrengsten en afzetmogelijkheden in de Nederlandse koloniën. Het grootste obstakel voor de ontwikkeling van het Zuiden was het onderwijs, dat enkel toegankelijk was voor de elite. De overheid richtte staatsscholen op en damde zo de ongeletterdheid in.

1820 AD volgt George IV (1762 - 1830) zijn vader, koning George III, op als koning van England. De nieuwe koning werd gekroond in de Westminster Abbey te Londen. Door zijn levensstijl vertoonde hij van bij zijn aantreden als koning al tekenen van verval. Hij was veel te zwaar en ook mentaal verzwakt. Met hem had de populariteit van de monarchie een dieptepunt bereikt.

De Risorgimento of "herrijzenis" van 1821 tot 1870 is de periode van de eenmaking van Italië, die begon met opstanden in Napels en Piëmont en voltooid werd met de inname van Rome door de Italianen.

1825 AD rijdt de eerste locomotief, de Locomotion, ontworpen door George Stephenson (1781 - 1848), op Britse bodem op de spoorlijn van Darlington naar Stockton.

1827 AD ontstaat in de Zuidelijke Nederlanden grote ontevredenheid, waaraan vanuit het parlement en door het despotisme van Willem I der Nederlanden (1772 - 1843), onvoldoende gehoor wordt gegeven. In deze context sloegen de twee grote Zuidelijke partijen – de katholieken en de liberalen – de handen in elkaar om gezamenlijk oppositie te voeren, het zogenaamde monsterverbond. Op politiek vlak wordt de druk opgevoerd en ook de bevolking komt in opstand.

1830 AD blijven na de opvoering, op de avond van 25 augustus 1830, van de romantisch nationalistische opera 'De Stomme van Portici', in de Koninklijke Muntschouwburg in Brussel, de toehoorders "vive la liberté" roepen. In de late avond wordt er brand gesticht in het huis van minister Van Maanen, de drijvende kracht achter de taalpolitiek van de koning. De wanordelijkheden werkten aanstekelijk op de werklozen, die 's anderendaags in de fabrieken de stoommachines en de mechanische weefgetouwen vernielden, volgens hen de oorzaak van hun werkloosheid, en de voedselvoorraden plunderden. De burgerij, die vaststelde dat de wettelijke overheden de situatie niet aankonden, richtte in verschillende steden een burgerwacht op, die spoedig de orde herstelde. Gesterkt door dit gezag, nam het college van notabelen, dat in het Brusselse stadhuis bijeenkwam, het initiatief in handen en stuurde een afvaardiging naar Willem I om het ontslag van minister Van Maanen te vragen en een spoedbijeenkomst van de Staten-Generaal om de grieven te bespreken. Het weifelende en onhandige optreden van Willem I en zijn zonen leidde tot een definitieve breuk. Enerzijds had Willem I wel al de onbeperkte taalvrijheid weer ingevoerd maar anderzijds liet hij noch persvrijheid, noch een staatshervorming toe. Hij stuurde zijn zoon, kroonprins Willem, naar Brussel, terwijl zijn andere zoon, prins Frederik, die opperbevelhebber was van het koninklijke leger, in en rond Vilvoorde klaarstond met een leger van 6000 man. Door zijn bestendig contact met de plaatselijke burgerbevolking, bleek het regionaal gerekruteerde en gestationeerde regeringsleger zeer vatbaar te zijn voor revolutionaire ideeën en viel nu snel uiteen. De troepen kwamen in opstand tegen de hiërarchie, weigerden de bevelen uit te voeren en deserteerden massaal. Ondanks hun bonte samenstelling en omkadering slaagden de revolutionaire vrijwilligersbrigades erin bijna overal de plaats in te nemen van de reguliere troepen. Het hele grondgebied was bevrijd van noordelijke troepen.

Frankrijk maakte min of meer per ongeluk in Algerije, bij de uitroeiing van de laatste beruchte barbarijse zeerovers, een begin met kolonisatie in Afrika, maar dat was meer een symptoom van het verval van het Ottomaanse Rijk dan een bewijs van Frankrijks macht.

In Frankrijk zou de Restauratie, na Napoleons nederlaag bij Waterloo, het nog volhouden. Het reactionaire bewind van de laatste koning van het huis Bourbon werd opgevolgd door een 'burgerkoning', Lodewijk Filips I van Frankrijk (1773 - 1850), die, in ieder geval aanvankelijk, wat vooruitstrevender was. Een steeds conservatiever wordende houding van Lodewijk Filips I leidde in combinatie met een economische crisis in 1848 tot een nieuwe revolutie, die samenviel met vele andere revoluties elders in Europa, waardoor de Tweede Franse Republiek ontstond. Een oom van Napoleon Bonaparte, Lodewijk Napoleon, werd president. De republikeinse staatsvorm zou het deze keer maar vier jaar uithouden.

Willem IV (1765 - 1837), broer van George IV, volgt hem op als koning van Engeland. Willem IV brak met een aantal middeleeuwse tradities, zoals het kroningsbanket in Westminster Hall, en bezuinigde op het kostbare hofleven. De monarchie kwam dichter bij het volk te staan.

1831 AD bleef Frankrijk denken aan een verdeling tussen de buurlanden van het opstandige gebied, namelijk het franstalige deel bij Frankrijk en het nederlandstalig deel bij Nederland.. De andere grootmachten wilden vooral de feitelijke situatie van rust handhaven en lieten het Belgische bewind zijn gang gaan. Het nieuwe regime werd toch door de grootmachten aanvaard, zeker nadat het eindelijk een koning had gevonden. Voor Willem I was dit echter niet aanvaardbaar en hij rukte met een Nederlands leger opnieuw zonder veel tegenstand op naar Brussel tijdens de Tiendaagse Veldtocht. Nadat een Frans leger de grens overstak, trok Willem I zijn troepen terug. Een Nederlands garnizoen onder leiding van generaal Chassé behield met een groot aantal kanonnen en soldaten de citadel van Antwerpen. Franse troepen namen de citadel wekenlang onder vuur en uiteindelijk viel de stad in Franse handen.

1831 AD wordt Leopold Joris Christiaan Frederik van Saksen-Coburg-Saalfeld (1790 - 1865), prins van Saksen-Coburg-Saalfeld, hertog van Saksen, de eerste koning van de Belgen, Leopold I van België. Vanaf het ontstaan van de Belgische staat gold het cijnskiesrecht van 1830 tot 1893, dus enkel burgers die een bepaalde hoeveelheid cijns (belasting) betaalden hadden stemrecht waardoor er bij de nationale verkiezingen  slechts 46.000 Belgen stemgerechtigd waren voor de kamer.

De Griekse Onafhankelijkheidsoorlog was een oorlog tussen de Grieken en de Turken, vanaf de Griekse onafhankelijkheidsverklaring van het Ottomaanse Rijk op 25 maart, nu de Griekse nationale feestdag, 1821 tot de erkenning van de onafhankelijkheid van het moderne Griekenland in juli 1832 met het Verdrag van Constantinopel.

1837 AD wordt Victoria (1819 - 1901), een kleindochter van George III, koningin van Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië. De victoriaanse tijd was een periode van snelle bevolkingsgroei, democratisering en een groot vertrouwen in de nationale identiteit. De periode dankt haar naam aan het lange bewind van koningin Victoria. Ongeveer halverwege de eeuw bereikte het land het hoogtepunt van zijn macht. Gedurende de latere decennia van Victoria's bewind werd ook het onderwijs hervormd. Victoria en haar echtgenoot prins Albert gaven op unieke wijze gestalte aan het Britse koningschap. Vanaf de jaren zeventig stagneerde de expansie van de wereldeconomie. Vooral de landbouwsector werd zwaar getroffen. Voor de Engelse aristocratie pakte de crisis zeer nadelig uit en gaandeweg kwam er een eind aan haar politieke dominantie.

1838 AD werd de hoge Chinese ambtenaar Lin Zexu naar Kanton gestuurd om de opiumsmokkel te stoppen. Met harde maatregelen greep hij in en nam ruim 20.000 kisten opium in beslag die vervolgens werd vernietigd. De Britse handelaren leden hierop een groot financieel verlies. en zij oefenden grote druk uit op de Britse regering voor een schadeloosstelling. Dit resulteerde in de Eerste Opiumoorlog (1839-42). Schepen van de Compagnie en van de Britse marine vielen havens in China aan. In het Verdrag van Nanking kregen de Britten hun schadevergoeding en Hongkong. Het restrictieve Kantonsysteem kwam te vervallen en nog vier Chinese havens werden opgesteld voor de zeehandel.

1839 AD erkent Nederland de Belgische onafhankelijkheid, bij het Verdrag van Londen, na een lange en kostbare volhardingspolitiek.

1843 AD werd in het verdrag van Maastricht de grens tussen België en Nederland vastgesteld.

1846 AD brak, nadat er een schermutseling plaatsvond op een gebied dat zowel door de VS als Mexico werd opgeëist, de Mexicaans-Amerikaanse Oorlog uit. Beide partijen leden zware verliezen maar toch wisten de Amerikanen vrij eenvoudig te winnen en werd Mexico-Stad ingenomen. Bij de vrede van Guadalupe Hidalgo raakte Mexico het noordelijke deel van zijn grondgebied aan de Verenigde Staten kwijt. Hieruit werd onder andere de staat Californië gevormd alsmede territoria die later New Mexico, Arizona en Nevada zouden worden. Kort nadat de gevechten gestaakt werden, werd in Californië goud gevonden en al gauw brak de Californische goldrush uit. Er ontstond een ware volksverhuizing naar het westen en steden werden soms bijna letterlijk in één nacht uit de grond gestampt. Vele goudzoekers kwamen in San Francisco terecht, de zogenaamde "49ers".

1850 AD heerste er in de Verenigde Staten een groeiende onenigheid tussen het in snel tempo geïndustrialiseerde noorden en het agrarische zuiden. De economie van het zuiden was gebaseerd op de mankracht van de zwarte slaaf, die van het noorden op de arbeider. Een groeiende beweging van abolitionisten wilde de slavernij ook in de staten bezuiden de Mason-Dixonlijn afgeschaft zien. Er bestonden clandestiene organisaties, de ondergrondse spoorweg, die zwarte slaven hielpen ontsnappen naar het noorden en naar Canada. Er werd een compromis gesloten in het Congres waarbij nieuwe staten zelf mochten beslissen of ze slavernij zouden toestaan of juist verbieden. Later werd dit compromis ongrondwettelijk verklaard.

1851 AD pleegde Lodewijk Napoleon een staatsgreep en in het jaar daarop legitimeerde hij zijn aanspraak op het keizerschap als Napoleon III door middel van een referendum. Het Tweede Franse Keizerrijk was hiermee een feit. Het algemeen kiesrecht voor mannen werd ingevoerd, maar het aldus gekozen parlement, dat bestond uit het Wetgevend Lichaam en de Senaat, was erg zwak ten opzichte van de uitvoerende macht.

De gevolgen van de geopolitieke veranderingen door de Franse veroveringen werden merkbaar tijdens het Congres van Wenen, dat in 1815 direct na Napoleons definitieve nederlaag bij Waterloo gehouden werd. Het had als voornaamste doel het definiëren van een nieuw machtsevenwicht in Europa, waarin Frankrijk zonder voortdurende oorlogen onder controle gehouden kon worden. Dit is in aanzienlijke mate gelukt. Frankrijk intervenieerde tussen 1853 en 1856 in de Krimoorlog als bondgenoot van de Britten om een andere voormalige rivaal, het Ottomaanse Rijk, te beschermen tegen het Russische expansionisme.

1859 AD steunde Frankrijk het naburige Savoye in de Slag bij Solferino tegen Oostenrijk.

1860 AD doet België pogingen tot meer verbroedering met Nederland vanwege de dreigende annexatie door Napoleon III. Premier Charles Rogier van België vond dat het oude Koninkrijk van de Nederlanden hersteld moest worden in de vorm van een confederatie. Hij liet zelfs de Brabançonne aanpassen, opdat die de vriendschapsbanden tussen Nederlanders en Belgen zou benadrukken.

Na de Tweede Opiumoorlog, die van 1856 tot 1860 duurde, werd de invoer van opium in China gelegaliseerd. Er kwam meer opium uit Turkije en Perzië en dit ging ten koste van de opiumexport uit India.

1861 AD diende de Franse interventie in Mexico, die tot 1867 zou duren, om invloed in Amerika terug te winnen via het Tweede Mexicaanse Keizerrijk. Dit liep uit op een fiasco. Meer succes hadden Fransen met de aanleg van het Suezkanaal in de jaren zestig, ondanks skepsis van de Britten over de commerciële haalbaarheid en hun afkeuring van het gebruik op grote schaal van dwangarbeid. In de jaren tachtig zouden de Britten overigens het Egyptische aandeel in de exploitatie van het kanaal overnemen en met militaire middelen beschermen, waardoor Egypte een Brits protectoraat werd.

Kort voor de verkiezingen werd de Republikeinse Partij opgericht die zich tegen de slavernij keerde. De Republikeinse kandidaat Abraham Lincoln werd gekozen als 16de president. Veel zuidelijke staten konden dit niet verkroppen en scheidden zich af van de Unie, de Noordelijke staten, en vormde de Confederate States of America, de Zuidelijke staten, met Richmond in Virginia als hoofdstad. Zij beriepen zich daarbij sterk op het recht van de individuele staten om hun eigen zaken te mogen regelen. Na de inauguratie van president Abraham Lincoln liepen de spanningen hoog op en na beschieting van het Federale depot Fort Sumter in South Carolina brak de Amerikaanse Burgeroorlog uit. Deze oorlog zou de bloedigste oorlog uit de Amerikaanse geschiedenis blijken die zich 4 jaar voortsleepte. In de eerste helft van de oorlog leken de Confederatie het voordeel te hebben, mede door een superieure leiding van het leger. Na de Slag bij Gettysburg in 1863 en aanstelling van Ulysses S. Grant als bevelhebber van het Leger begon het tij te keren. De economische overheersing van het geïndustrialiseerde noorden en de maritieme blokkade van de confederatie gaf uiteindelijk de doorslag voor de noordelijke overwinning. Gedurende de oorlog proclameerde Lincoln de afschaffing van de slavernij in de staten die zich gewapend tegen de Unie verzette.

1864 AD de "Romeinse Kwestie", of het lot van de Kerkelijke Staat, zal nog duren tot de inname van Rome. Paus Pius IX verloor zijn wereldlijke macht, de eenheid van Italië was nu een feit, maar het bleef wel een etterbuil in het zeer katholieke Italië. In de Romeinse kwestie ging het om de vraag of de Kerkelijke Staat, die vanuit Rome werd bestuurd door Paus Pius IX, de leider van de Rooms-Katholieke Kerk, deel van Italië moest worden of niet. Italië en Frankrijk bereikten een overeenkomst, de Franse troepen trokken zich uit de Kerkelijke Staat terug en Italië nam de verdediging van de Kerkelijke Staat over.

1865 AD wordt Leopold Lodewijk Filips Maria Victor (1835-1909), prins van België, hertog van Saksen, prins van Saksen-Coburg en Gotha, hertog van Brabant de tweede koning van de Belgen, Leopold II van België. Hij was de zoon van Leopold I van België en Louise Marie van Orléans.

Verder weg waren er de Verenigde Staten, een land dat sinds het einde van de Amerikaanse Burgeroorlog in 1865 dankzij massale immigratie vanuit Europa en razendsnelle industrialisatie ook een opkomende grote mogendheid werd. Rond de eeuwwisseling bleek de VS tijdens het bewind van Theodore Roosevelt ook een geduchte militaire en maritieme mogendheid te zijn geworden. Niet alleen in industriële ontwikkeling, maar ook in demografisch opzicht werd Frankrijk ingehaald en overtroffen door al deze rivalen. De centrale obsessies van Frankrijk waren echter het Duitse gevaar en het verlies van Elzas en Lotharingen. De verschuivende machtsverhoudingen hadden een toenadering tot de Britse aartsrivaal tot gevolg, al kort na 1830 sprak de Franse staatsman François Guizot van een 'entente cordiale' tussen de Britten en de Fransen wegens gemeenschappelijke belangen. In 1853 waren zij samen bondgenoten van de Turken tegen de Russen in de Krimoorlog. Tussen 1849 en 1870 waren Franse troepen gelegerd in de Pauselijke Staat, omdat die in de verdrukking raakte door het opkomende Italiaanse nationalisme (Risorgimento).

In de Verenigde Staten werd via een grondwetswijziging officieel de slavernij afgeschaft. Het zuiden had van de oorlog en zijn nasleep veel te lijden. Het zou tot het midden van de volgende eeuw duren voordat het zuiden weer in opkomst zou komen. Na de Burgeroorlog volgde een korte periode van Reconstruction, waarin de zuidelijke staten, na een periode van militair bestuur, weer tot de Unie werden toegelaten. De Verenigde Staten begonnen ook aan hun klim naar internationale macht in deze periode. Een niet te stuiten toestroom van Europese immigranten en de ontwikkeling van een industriële basis die ongekend was in de rest van de wereld legden hiervoor het fundament. De aanleg van spoorwegen die de oost- en westkust verbonden, maakte een snel doordringen in het nog wilde gebied ertussen mogelijk. Voor de oorspronkelijke Amerikanen leidde dit tot hun neergang, vooral omdat de bizon, grotendeels hun bron van levensonderhoud, op de rand van uitsterven gebracht werd.

1870 AD kwam er een nieuwe rivaal bij, het verenigde en snel industrialiserende Duitsland, dat de veroveringen en vernederingen van de napoleontische tijd en van de twee eeuwen daarvoor nog niet vergeten was. Hoezeer de machtsverhoudingen gewijzigd waren werd snel en pijnlijk duidelijk in de Frans-Duitse Oorlog van 1870-1871, waarbij het verlies van de Elzas en Lotharingen als een ondraaglijke vernedering werd ervaren. De nederlaag tegen Duitsland en de capitulatie van keizer Napoleon III leidden in Parijs tot de val van het Tweede Franse Keizerrijk en de afkondiging van de Derde Franse Republiek. In Parijs brak er een linkse opstand uit die als de Parijse Commune de geschiedenis in zou gaan, maar die was een kort leven beschoren. De dominantie van Pruisen in Duitsland werd bezegeld met de uitroeping van het Duitse Keizerrijk, waarmee de droom van de Pruisische staatsman Otto von Bismarck verwezenlijkt werd, voor deze plechtigheid meende hij de spiegelzaal van het Paleis van Versailles wel te kunnen gebruiken.

Er werd een geheim bondgenootschap gesloten met de Italianen en de Russen, om de Duitse hegemonie tegenwicht te bieden, in 1904 ontstond zelfs een formele Brits-Franse 'Entente Cordiale', met hetzelfde doel. Vanaf 1877 deed Frankrijk volop mee met de Europese koloniale expansie in Afrika en Zuidoost-Azië, wat soms tot spanningen leidde met de nog succesvollere Britten en met de in dit opzicht minder succesvolle Duitsers. Af en toe werd er ook samengewerkt met andere Europese koloniale mogendheden, bijvoorbeeld tijdens de Koloniale Conferentie van Berlijn (1884-1885) en in China tijdens de anti-Europese Bokseropstand van 1900, waarbij er zelfs een Achtlandenalliantie van de grond kwam om hun eigen burgers in China te beschermen.

1871 AD ontstaat het Duitse keizerrijk, dat tot 1918 zou duren, en zowel in politiek als in economisch opzicht ontwikkelde de nieuwe staat zich tot een geduchte concurrent van het Verenigd Koninkrijk.

In België wordt het kiesrecht opnieuw aanzienlijk verruimd. Partijdiscipline deed zijn intrede. Het waren nadien bijna altijd de kiezers die een kabinet ten val brachten. Doordat het dagbladzegel was afgeschaft, werden kranten goedkoper en in combinatie met de ontwikkeling van de telegrafie namen daardoor zowel de omvang als de invloed van de pers sterk toe. Een periode van emancipatie van de arbeidersklasse was begonnen.

1877 AD teistert een Nieuwe Russisch-Turkse oorlog, die tot 1878zou duren, het Ottomaanse Rijk en het verliest Bulgarije, Roemenië, Servië, Montenegro aan Rusland, Cyprus aan de Britten en Bosnië en Herzegovina worden bezet door Oostenrijk.

1882 AD komt Egypte onder Britse overheersing, dit zou tot 1952 duren.

1884 AD ontdekken wapensmeden dat de spiraalvormige groeven in de loop van een geweer de kogel rond zijn as doen draaien. Door de rotatie vervijfvoudigt de trefzekerheid op afstand. Tijdens de Amerikaanse burgeroorlog kan een infanterist met de nieuwe magazijn- en achterladergeweren 16 schoten per minuut afvuren. Het eerste machinegeweer wordt gebouwd door de Amerikaan Hiram Maxim (1840-1916). Het geweer gebruikt de energie die ontstaat uit de terugslag van de vorige kogel om opnieuw te schieten. Het Maxim-geweer wordt door water gekoeld en het kan maar liefst 500 schoten per minuut afvuren, zonder dat het daardoor oververhit raakt.

1885 AD sticht Leopold II Congo-Vrijstaat die tot 1908zal duren, zijn privé-project, dat hem werd toegezegd door de Koloniale Conferentie van Berlijn. Hij wordt also de eigenaar en soeverein van de Onafhankelijke Congostaat. Ten tijde van zijn koningschap zijn er veel gruweldaden in Congo-Vrijstaat gepleegd, waardoor zijn nalatenschap omstreden is. Om de hoge kosten gemaakt bij de kolonisatie van Congo te recupereren, wilde Leopold II de rubber- en ivoorexploitatie monopoliseren en zette zich daarmee af tegen de Akte van Berlijn, die voor vrijhandel pleitte. Hiertegen volgden vele protesten met als gevolg een verdeling in een kroondomein, een vrijhandelszone en een voor de handel gesloten gebied. Economisch veranderde België vrij snel van een landbouwstaat in een industriestaat met als belangrijke sectoren mijnbouw en metaalindustrie. Het economisch liberalisme zorgde echter ook voor armoede en ellendige leefomstandigheden die in 1885 resulteerden in de uit een aantal socialistische groepen bestaande Belgische Werkliedenpartij die stakingen en opstanden organiseerde.

1893 AD werd na bloedige stakingen in Wallonië en druk van de liberale progressisten en de socialisten, het algemeen meervoudig stemrecht (tot 1918) ingevoerd. Hierdoor had elke mannelijke Belgische burger van 25 jaar of ouder minstens één stem, één of twee extra stemmen waren mogelijk ofwel naargelang zijn opleidingen, ofwel naargelang de cijns die hij betaalde, ofwel een combinatie van beide. Een kiezer kon maximaal over 3 stemmen beschikken. De opkomstplicht werd eveneens ingevoerd. Ondanks deze hervormingen bleef de Werkliedenpartij voor algemeen enkelvoudig stemrecht pleiten.

1895 AD blijft Frankrijk in cultureel opzicht toonaangevend, vooral literatuur en schilderkunst trokken internationale aandacht. Parijs is om die reden wel de 'hoofdstad van de 19e eeuw' genoemd. Wat daarbij ook hielp was dat het stratenplan en de infrastructuur in de jaren vijftig en zestig drastisch gemoderniseerd werden. Daardoor heeft Parijs nu nog altijd grotendeels een 19e-eeuws aanzien. De gebroeders Lumière organiseerden de eerste filmvoorstelling ter wereld met de door hen uitgevonden cinématographe. Tot ver in de 20e eeuw trokken kunstenaars uit andere Europese landen, maar ook uit Noord-Amerika en Latijns-Amerika, naar Frankrijk in het bijzonder Parijs om het daar 'te maken'.

1898 AD zorgde de Vlaamse Beweging ervoor dat de taalproblemen op de politieke kaart kwamen te staan. De taalwetgeving resulteerde in de Gelijkheidswet.

In de laatste jaren van de 19e eeuw werden de VS een grote macht die controle uitoefende over de Filipijnen, Cuba en Guam alsmede over meerdere eilanden in de Grote Oceaan. De nederlaag van Spanje in de Spaans-Amerikaanse Oorlog lag hieraan ten grondslag. Reeds zeventig jaar eerder waren bepaalde Amerikaanse politici erin geïnteresseerd om Cuba te annexeren. Vooral politici uit het Zuiden van de VS waren er voor de Amerikaanse Burgeroorlog voor te vinden om een nieuwe lidstaat tot de Unie te laten toetreden waar slavernij bestond. Anderen hadden hierbij bedenkingen op racistische basis, omdat op Cuba veel mensen leefden van Afrikaanse afkomst en wilden daarom niet dat Cuba een volwaardige staat van de Verenigde Staten zou worden. Cuba bleef formeel onafhankelijk, maar de Verenigde Staten kenden zichzelf wel het recht toe op militaire interventie, iets waar ze ook gebruik van maakten. Dit en de totale afhankelijkheid van de Cubaanse economie van de Amerikaanse, toonden aan dat deze onafhankelijkheid aanvankelijk slechts schijn was. De Filipijnen werden een Amerikaanse kolonie. Hiervoor waren verschillende motieven. Wegens de onstabiele situatie in China wilde de VS aanwezig zijn in Oost-Azië. Anderzijds wilden ze voorkomen dat de Filipijnen onafhankelijk zou worden of dat Duitsland zichzelf zou bedienen en het land een Duitse kolonie zou worden. 

Twintigste eeuw

1901 AD wordt Edward VII (1841-1910) koning van het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland en keizer van Indië. Hij was de eerste vorst uit het Huis Saksen-Coburg en Gotha die over het Verenigd Koninkrijk regeerde.

1908 AD wordt de Kongostaat onder de nieuwe naam Belgisch-Congo tot 1960, officieel een kolonie van België.

1909 AD wordt Albert Leopold Clemens Marie Meinrad (1875-1934), prins van België, hertog van Saksen, prins van Saksen-Coburg-Gotha, derde koning van de Belgen, Albert I van België. De persoonlijke dienstplicht verving het systeem van loting.

George V (1865-1936) wordt de eerste Britse monarch uit het Huis Windsor. Hij was koning van het Verenigd Koninkrijk en van de andere gebieden binnen het Britse Rijk, maar George V was ook keizer van Indië en de eerste koning van de Ierse Vrijstaat.

1911 AD werd de laatste Chinese keizer van de troon gestoten tijdens de Xinhai-revolutie en werd de republiek China die tot 1928 zou duren, uitgeroepen. Direct hierna verklaarden Mongolië en Tibet zich onafhankelijk en Tannu Tuva werd geannexeerd door Rusland. De eerste president van de republiek was Sun Yat-Sen, die een leider van de revolutie was. Deze functie gaf hij in 1912 op ten gunste van Yuan Shikai. Deze was een hoge militaire leider tijdens de laatste fase van de Qing-dynastie. Hij behoorde oorspronkelijk tot de hervormers, maar bleek vooral uit te zijn op macht. In 1915 probeerde hij het keizerrijk te herstellen en als Hongxian-keizer zelf de troon te bestijgen. Maar verzet van andere militaire machthebbers en zijn voortijdige dood voorkwamen deze restauratie van het keizerrijk. In de Eerste Wereldoorlog koos de Republiek China de zijde van de geallieerden en zond duizenden arbeiders naar het front in Frankrijk om te helpen met de aanleg van loopgraven. Japan, dat ook officieel de kant van de geallieerden had gekozen, bezette echter de Duitse concessie te Shantung en trachtte China met zijn "21 eisen" een groot deel van de soevereiniteit af te nemen. In Versailles wees men de Duitse gebieden toe aan Japan. Hierna brak een onrustige tijd aan. Er heerste in de Republiek een anarchie, want er waren verschillende groepen die onafhankelijk over delen van China controleerden. De leiders van deze groepen worden de 'warlords' genoemd. In 1925 kwam er een einde aan de Warlord-periode, toen de leider van de Nationalistische Kwomintang, Chiang Kai-shek, president werd van de Republiek. Hij versloeg in de burgeroorlog de warlords in Noord-China.

1914 AD bracht de Oostenrijkse aartshertog en troonopvolger Frans Ferdinand samen met zijn vrouw op 28 juni een bezoek aan Sarajevo, de hoofdstad van de Oostenrijk-Hongaarse provincie Bosnië en Herzegovina. De Bosnisch-Servische student Gavrilo Princip schoot Frans Ferdinand met een pistool neer, nadat een ander lid van de Servische bende van 'De Zwarte Hand' eerder die dag al een mislukte poging had gedaan om de kroonprins en zijn vrouw te vermoorden met een granaat. De publieke opinie in Europa sloot zich aan bij de kant van Wenen en niet bij de kant van Servië. Zelfs de Russen trokken hun handen van de Serviërs, hun traditionele bondgenoten, af. De aanslag leek in eerste instantie met een sisser af te lopen: Oostenrijk leek niet te reageren. Pas op 23 juli stelde Wenen aan Servië een 48-uursultimatum, het Juli-ultimatum. In dit ultimatum werd geëist dat de zaak tot de bodem werd uitgezocht. Hiervoor moest Servië zich een diepgaande inbreuk op de soevereiniteit laten welgevallen, onder meer door het toelaten van Oostenrijkse politieagenten. Servië stemde met alle eisen in, op één na, namelijk het toelaten van Oostenrijkse agenten op zijn grondgebied. Oostenrijk verklaarde het antwoord onbevredigend en verbrak op 25 juli de diplomatieke betrekkingen met Servië. Oostenrijk kondigde vervolgens een gedeeltelijke mobilisatie af en Rusland besloot om Servië militair te steunen. Op 28 juli verklaarde Oostenrijk de oorlog aan zijn kleine buur en reeds de volgende dag werd Belgrado door de Oostenrijkse artillerie beschoten. Oostenrijk-Hongarije besloot om over te gaan tot een algehele mobilisatie en ook tsaar Nicolaas II van Rusland keurde de mobilisatie van het Russische leger goed. Duitsland stelde hierop een 12-uurs ultimatum, de Russische mobilisatie moest ingetrokken worden. Toen antwoord hierop uitbleef, verklaarde Duitsland Rusland de oorlog. Ook Frankrijk besloot hierop om over te gaan tot mobilisatie, om zijn verbond met Rusland gestand te doen. Duitsland zou dit gebruiken door eerst met aartsvijand Frankrijk af te rekenen en dan Rusland aan te pakken. Het Schlieffenplan voorzag in een omtrekkende beweging door Belgiëen Duitsland stelde België een ultimatum met de eis tot vrije doortocht. België weigerde de Duitse troepen de doortocht, waarop Duitsland het neutrale België de oorlog verklaarde. Op 3 augustus verklaarde Duitsland Frankrijk de oorlog, op 4 augustus trok Duitsland België binnen. Dit was voor het Verenigd Koninkrijk reden om Duitsland nog dezelfde dag de oorlog te verklaren aangezien het Verenigd Koninkrijk de neutraliteit van België had gegarandeerd. Met deze laatste Britse oorlogsverklaring waren aldus binnen een week alle Europese grootmachten met elkaar in oorlog geraakt. Het lukte de Belgen alleen om de opmars van de Duitsers te vertragen, maar het Belgische leger moest zich al snel terugtrekken tot achter de IJzer. De Belgen zetten de IJzervlakte onder water om de Duitsers voor 4 jaar tot stilstand te brengen. Koning Albert I, die weigerde zijn soldaten op te offeren in zinloze offensieven, bleef in België maar de regering trok zich terug in het Franse Le Havre. In de Eerste Wereldoorlog vluchtten grote aantallen Belgen naar het neutrale Nederland. Om meer controle over de grens te krijgen, begon de Duitse bezetter met de aanleg van De Draad, een draadversperring met dodelijke elektrische spanning, langs de grens tussen België en Nederland. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog was Italië formeel bondgenoot van de Centralen, landen van Midden-Europa, maar verklaarde zich aanvankelijk neutraal omdat het de Centralen als agressors beschouwde. Bovendien had het de ambitie een Groot-Italië te worden, waartoe het op delen van Oostenrijk-Hongarije aanspraak maakte. De Britten zochten toenadering tot Italië en bij het pact van Londen werd Italië royale gebiedsuitbreiding beloofd als het mee zou vechten aan de zijde van de Entente, landen van West-Europa. De Eerste Wereldoorlog breekt uit en dit was het einde van een tijdperk. Sindsdien zijn de machtsverhoudingen drastisch gewijzigd. Aan de Britse hegemonie kwam een eind, aan de victoriaanse waarden en zelfgenoegzaamheid eveneens. De oorlog liet in Groot-Brittannië diepe sporen nagelaten. Het Verenigd Koninkrijk vocht samen met Frankrijk tegen het Duitse Rijk en de Europese oorlog groeide uit tot een mondiaal conflict. De tussenkomst van de Verenigde Staten was doorslaggevend. Het Verenigd Koninkrijk behoorde tot het winnende kamp, de prijs voor de overwinning was echter zeer hoog. De vreselijke slachting in de Noord-Franse loopgraven was nog maar het begin. Na het bevrijdingsoffensief werd op 11 november 1918 de wapenstilstand gesloten. Het Verdrag van Versailles zorgde voor een annexeatie van de Duitse gebieden Eupen, Malmedy en Sankt Vith, de zogenaamde Oostkantons.

De Eerste Wereldoorlog van '14-'18 brak uit als een kettingreactie van oorlogsverklaringen, die mogelijk werd door het stelsel van bondgenootschappen tussen de grote Europese mogendheden. In 1870 was al gebleken dat het verenigde Duitsland veel sterker was dan Frankrijk en in WO I bleek Duitsland ook sterker te zijn dan de Britten en de Fransen samen. Zonder de Russen, die de Duitsers drie jaar lang aan het oostelijk front bezighielden en toen moesten opgeven, en de Amerikanen die vanaf april 1917 het westelijke front kwamen versterken, was de oorlog aan dat front slecht afgelopen voor Frankrijk. Een betrekkelijk klein deel van het grondgebied langs de Duitse en Belgische grens had direct te lijden van het oorlogsgeweld, maar omdat alle oorlogvoerenden verrast werden door de technische vooruitgang in de bewapening en logistiek, werd WO I verreweg de grootste slachtpartij in de geschiedenis en voor Frankrijk in het bijzonder, tot in de kleinste dorpjes zijn nu nog monumenten te zien voor de gevallenen voor het vaderland, de meesten in die oorlog.

Een Duitse onderzeeër U-21 vuurt een torpedo af en brengt als eerste een vijandig oorlogsschip tot zinken. De rest van de Eerste Wereldoorlog worden onderzeeërs vooral ingezet tegen de koopvaardijvloot van de geallieerden die goederen en troepen vanuit Noord-Amerika over de Atlantische Oceaan naar Europa vervoeren.

1915 AD test het Engelse leger de eerste operationele tank, “Little Willie”. Het jaar erna gebruiken de Engelsen voor het eerst een tank in een oorlog, maar hij wordt door hun eigen artillerie vernield. Ondanks deze aanloopproblemen is de tank voortaan van doorslaggevend belang.

1917 AD werden de VS in de Eerste wereldoorlog betrokken.

1919 AD na de Eerste Wereldoorlog waren drastische wijzigingen in het politieke systeem in België niet meer tegen te houden en koning Albert I beloofde in zijn troonrede om het algemeen enkelvoudig stemrecht in te voeren. Door middel van een gewone wet werd de kiesgerechtigde leeftijd verlaagd van 25 tot 21 jaar, had elke man maar één stem meer en werden er voor het eerst gecoöpteerde - niet door het volk verkozen - senatoren aangeduid maar het vrouwenkiesrecht werd nog niet toegestaan.

Elzas en Lotharingen kwamen na de oorlog weer in Franse handen, maar de prijs was ontstellend hoog geweest. Bij de onderhandelingen over het Verdrag van Versailles en de daaruit voortvloeiende Duitse herstelbetalingen en de Franse bezetting van het Rijnland werden de Fransen verteerd door wraakzucht. Veel Fransen hadden nog zwaardere voorwaarden willen opleggen om Duitsland voorgoed te breken. Er werd bijvoorbeeld voorgesteld om Duitsland weer op te splitsen in onafhankelijke staten zoals het geval was geweest vóór de oprichting van het Duitse keizerrijk. Maar vooral de Britten wilden daaraan niet meewerken om de Fransen niet al te sterk te maken op het continent. Maarschalk Ferdinand Foch merkte op, "Dit is geen vrede, maar een wapenstilstand van twintig jaar." Hij zou niet meer meemaken hoe nauwkeurig hij gelijk kreeg. Van een nieuwe internationale orde die de vrede moest garanderen middels de Volkenbond kwam dan ook niets terecht, terwijl Duitslands macht in wezen ongebroken bleef. De obsessie met het Duitse gevaar leidde tussen 1928 en 1933 tot de bouw van de kostbare Maginotlinie aan de Italiaanse en vooral Duitse grens, waarachter de Fransen hoopten veilig te zijn. De harde voorwaarden van het Verdrag van Versailles droegen bij tot economische en politieke ontwrichting in Duitsland en daarmee tot de opkomst van het nationaalsocialisme. Toen het in 1933 aan de macht gekomen nazi-regime de 'ketenen van Versailles' afwierp, bleek dit heel snel in staat een dreiging te vormen voor de rest van Europa. De stalinistische Sovjet-Unie kwam toen nog niet in aanmerking als bondgenoot tegen Duitsland, terwijl de samenwerking met de Britten en de Amerikanen moeizaam verliep, die hadden wel enig begrip voor de Duitse weerzin tegen het Verdrag van Versailles en dreigen met een nieuwe oorlog tegen Duitsland was voor slechts weinig Britten of Amerikanen een denkbare optie. Ten aanzien van de Spaanse Burgeroorlog vonden de Britten en de Fransen het voorkomen van escalatie naar een nieuwe Europese oorlog het allerbelangrijkst. Zij namen in 1936 het initiatief tot een 'Non-interventie-comité', dat een wapenembargo voor beide strijdende partijen moest afdwingen. Daarvan kwam echter weinig terecht, omdat de Sovjet-Unie de linkse Tweede Spaanse Republiek en Duitsland en Italië de Falangistische opstandelingen openlijk en massaal steunden. Tot een volledige escalatie kwam het niet, maar dat zou slechts uitstel van executie blijken te zijn. De binnenlandse situatie in Frankrijk werd gekenmerkt door stagnerende bevolkingsgroei en daarmee gepaard gaande demografische achterstand op Duitsland, die als gevaarlijk werd beschouwd. In 1936 ontstond voor het eerst in de geschiedenis een democratisch gekozen Volksfront van socialisten en communisten, dat vier kabinetten zag komen en gaan, maar twee jaar later definitief ten onder ging aan overspannen verwachtingen en aan stakingen om die verwachtingen alsnog te realiseren.

De twintig jaren tussen de oorlogen, het Interbellum (1918-1939), waren achteraf beschouwd eerder een wapenstilstand dan een echte vrede. De Britten en de Fransen hadden voldoende staatsmanschap om Duitsland niet tot het uiterste te willen vernederen, maar de vredesvoorwaarden van Versailles, met zware herstelbetalingen, bezetting van het Rijnland, teruggave van Elzas en Lotharingen aan Frankrijk en een aantal kleinere territoriale concessies waren toch al erg genoeg voor Duitsland. Wat de geallieerde winnaars van de oorlog nog het ergste vonden was dat de potentie van Duitsland als de sterkste Europese mogendheid in wezen ongebroken bleef. België vond dat Nederland niet neutraal was geweest, omdat het Duitse troepen door Limburg had laten terugtrekken, de verhouding met België zou problematisch blijven. Politiek was men nu bijna altijd aangewezen op coalitieregeringen en zelfs vaak tot een samenwerkingsverband van de drie zogenaamde nationale partijen, de katholieken, de socialisten en de liberalen. Andere partijen die zich in het interbellum manifesteerden waren het Vlaamsch Nationaal Verbond, dat steeds meer neigde naar het fascisme en het nationaalsocialisme, en de Communistische Partij van België.

1921 AD wordt na de Eerste Wereldoorlog het einde van het Ottomaanse Rijk ingeluid, de Osmaanse Turken behoorden immers tot de verliezers, waardoor vrijwel al hun woongebied werd bezet. Zelfs de overgebleven rompstaat Anatolië werd in een Turks, Koerdisch, Armeens, Grieks, Frans, Brits, Italiaans en internationaal grondgebied verdeeld, waarbij de Turken alleen rondom Ankara controle mochten uitoefenen. Irak viel onder Brits mandaat maar viert vanaf nu de Iraakse onafhankelijkheid. De verdeling van Turkije blijkt onuitvoerbaar en een Turkse tegenaanval leidde tot een complete Turkse militaire overwinning, waarbij Turkije globaal de huidige grenzen verwierf. Tijdens de campagnes waren massale moordpartijen door zowel Turkse als Griekse troepen op burgers begaan. Als gevolg van dit soort gebeurtenissen werd een bevolkingsruil tussen Griekenland en Turkije overeengekomen. Er vertrokken ongeveer 1,3 miljoen Grieken uit Klein-Azië naar Griekenland en ongeveer 700.000 moslims vertrokken naar Turkije.

1927 AD waren de Communistische Partij China (CCP) en de Kwomintang (KMT) bondgenoten totdat de KMT zich onder leiding van Chiang Kai-shek tegen de communisten keerde en een Chinese Burgeroorlog (1927-1949) ontketende. Men vermoedt dat dit te maken had met een angst om Moskou geïnfiltreerd te worden. De communisten waren een kleine groep, die gedwongen werd ondergronds te gaan. In meer rurale gebieden zetten zij sovjetstaatjes op naar Russisch model. De Chinese Communisten besloten om de wapens op te pakken. Zij bestonden uit arme ongeletterde boeren, die waren uitgebuit door hun landbezitters en die in eerdere conflicten alles verloren hadden. De CCP, uiteindelijk geleid door Mao Zedong, organiseerde zichzelf en werd met het verstrijken van de jaren steeds sterker, waarbij de discipline en ook de repressie toenamen. Zoals de Roden in Rusland namen ook de Roden in China hun toevlucht tot terreur. Nadat Chiang Kai-shek de warlords had verslagen werd hij de leider van het herenigde China. Hij veranderde een aantal dingen. De hoofdstad werd verplaatst en de vlag van China werd veranderd. China wordt na 1928 dan ook wel aangeduid als Nationalistisch China of Kwomintang-China. In 1931 werd president Chiang Kai-Shek opgevolgd door Lin Sen. In datzelfde jaar viel het Japanse Keizerrijk de Chinese provincie Mantsjoerije binnen en begon in feite de Tweede Chinees-Japanse Oorlog.

1929 AD staat Benito Mussolini (1883-1945) met het Verdrag van Lateranen de Paus toe om van Vaticaanstad een zelfstandige staat te maken.

Tijdens de roerige jaren twintig, de Roaring Twenties, beleefden de VS een ongekende opgang, die echter bruut werd onderbroken door de Beurscrash van 1929. De depressie die hierop volgde bereikte een treurig dieptepunt zonder dat het hierna echt beter ging. Dit ondanks pogingen van de regeringen Hoover en Roosevelt die met grootschalige projecten de werkloosheid te lijf gingen.

1930 AD kwam in België aan de economische opgang al snel een einde door de wereldcrisis. De sociale wetgeving werd aangepakt en dat resulteerde onder andere in stakingsrecht, een acht-uren werkdag en minimumloon. Ook Engeland werd hard getroffen door de economische crisis van de jaren dertig. De crisis trof vooral de gebieden waar ooit de industriële revolutie was begonnen. De Engelse industrie was inmiddels voor een groot deel verouderd.

1931 AD valt Japan Mantsjoerije binnen en ook Mussolini en Hitler (1889-1945) kunnen lange tijd ongehinderd hun gang gaan.

1933 AD omsingelden de Kwomintang de Jiangxi Sovjet, de grootste provincie van het toenmalige Chinese Sovjetrepubliek. Daarop besloten de communisten met een leger van 130.000 man uit te breken om te proberen zich bij kameraden in meer afgelegen gebieden te voegen. De tocht staat bekend als de Lange Mars. Over de Mars doen vele legenden, mythen en verzinsels de ronde in China. Hoe het ook zij, voor de meeste deelnemers was het een enorme prestatie. Ze legden 6000 tot 10.000 kilometer af en moesten soms op blote voeten bergketens oversteken. Wanneer de communisten van het pad afweken dat Chiang Kai-shek voor hen had uitgestippeld, werden ze aangevallen en gebombardeerd. Ook de Tibetanen van Sichuan waren hen vijandig gezind en overvielen deelnemers vanuit de bossen. Moerassen leidden tot logistieke problemen en malaria. Gedecimeerd kwam de groep in het Noordelijke Yan'an aan.

1934 AD wordt Leopold Filips Karel Albert Meinrad Hubertus Maria Miguel (1901-1983) vierde koning van de Belgen, Leopold III van België.

1936 AD wordt Edward VIII (1894-1972) koning van het Verenigd Koninkrijk en keizer van Indië. Hij stamde uit het Huis Windsor. Hoewel hij lange tijd vrijgezel bleef had hij een turbulent liefdesleven. Zijn escapades zorgden meermaals voor ophef aan het hof. Het hof was teleurgesteld door Edwards affaires met getrouwde vrouwen. Albert ging in Fort Belvedere wonen waar hij zijn affaires met getrouwde vrouwen voortzette en een affaire begon met de Amerikaanse Wallis Simpson. De regering had er weinig vertrouwen in om belangrijke documenten naar Fort Belvedere te sturen, gezien de aanwezigheid van Simpson en andere huisgasten. Het werd duidelijk dat de koning met haar wilde trouwen, hoewel haar tweede echtscheiding nog niet uitgesproken was. Premier Baldwin haalde aan dat de Anglicaanse Kerk, waarvan Edward als koning het hoofd was, echtscheidingen niet erkende en dat een gescheiden vrouw om die reden pas kon hertrouwen als haar ex-man overleden was. Edward stelde een morganatisch huwelijk voor, waarbij hij koning zou blijven, maar Wallis geen koningin zou worden en eventuele kinderen zouden geen troonopvolger zijn. Politicus Winston Churchill (1874-1965), overigens een vriend van Edward, was hier voorstander van. Echter, dit voorstel werd niet aangenomen door het parlement. Edward koos vervolgens om troonsafstand te doen, omdat hij Wallis niet wilde opgeven. Hij was nog geen jaar koning en was zelfs nog niet gekroond. Elf maand later, doet Edward VIII troonsafstand in Fort Belvedere in bijzijn van zijn jongere broers prins Albert, de hertog van York, Hendrik, de hertog van Gloucester en George, hertog van Kent. De volgende dag verliet Edward het land en vertrok naar Oostenrijk. Zijn broer Albert werd de nieuwe koning, als George VI (1895-1952).

1937 AD besluiten de Chinese KMT en CCP tot een wapenstilstand. Mao stuurde zijn tweede man Zhou Enlai naar de nieuwe hoofdstad Chongqing om de contacten met de Kwomintang te onderhouden. De Japanners waren inmiddels diep in China doorgedrongen, en hadden in Mantsjoerije een satellietstaat uitgeroepen. Veel Chinezen begrepen niet waarom Chinezen elkaar vermoordden terwijl Japan hun land stukje bij beetje bezette. Uiteindelijk kwam het tot een totale oorlog tegen Japan. Overigens kwam het ook tijdens deze oorlog nog herhaaldelijk tot botsingen tussen de CCP en KMT.

Voor Kwomintang-China begon de Tweede Wereldoorlog. Japan bezette toen grote gebiedsdelen van Oost-China, waaronder de Chinese hoofdstad Nanjing. Dit zou ook de hoofdstad worden van het door de Japanners bezette China. Ondanks dat de Japanners de touwtjes in handen hadden, was het officieel een onafhankelijke staat, net als Mantsjoerije, dat Japan al eerder op China veroverd had. In het Westen zien de meeste wetenschappers deze gebieden echter als bezet door het Japanse Keizerrijk. Het door Japan bezette gedeelte van de Republiek China beweerde dat dit het enige officiële China was. Het had ook dezelfde vlag als voor de bezetting met een extra strook erboven. Het land werd geleid door een pro-Japanse Chinese regering. Toen Japan in 1945 WO II verloor, werd de verovering door Japan in 1937 weer ongedaan gemaakt. Nanjing werd nu weer de hoofdstad van heel Kwomintang-China inclusief Mantsjoerije.

1939 AD verbindt Mussolini zich met het nazi-Duitsland van Adolf Hitler en zo kwam hij regelrecht in de vuurlinies van de Tweede Wereldoorlog. Hitlers regime was economisch erg succesvol. De werkloosheid was vrijwel uitgebannen en het BNP bijna verdubbeld. De infrastructuur, zoals het wegennet, werd sterk verbeterd. Dat aspect van zijn bewind kreeg ruime steun van de Duitse bevolking. Het succes was echter te danken aan een geleide loonpolitiek. De lonen waren de vorige jaren ingezakt en mochten daarna niet meer stijgen. Stakingen waren verboden. Een groot deel van de economische groei werd opgeslokt door de wapenindustrie. Fall Weiss was een Duits militair strategisch plan om Polen binnen te vallen en te veroveren. De operatie werd op 1 september 1939 uitgevoerd en wordt over het algemeen beschouwd als het begin van de Tweede Wereldoorlog.

De Tweede Wereldoorlog (1939-1945), die voor Frankrijk en Duitsland in feite een voortzetting was van de eerste na een wapenstilstand van 20 jaar, was voor Frankrijk iets minder bloedig, maar psychologisch een even grote schok. In de jaren dertig hadden de Britten en de Fransen een Appeasementpolitiek gevolgd ten aanzien van nazi-Duitsland en het fascistische Italië. Duitsland en de Sovjet-Unie sloten tot veler verbijstering het Molotov-Ribbentroppact, een niet-aanvalsverdrag, dat Duitsland de speelruimte gaf om Polen binnen te vallen. Er restte de Britten en de Fransen toen niets anders meer dan Duitsland de oorlog te verklaren, hoewel zij de middelen niet hadden om de Duitse opmars in Polen tegen te houden, deze werd gesteund door de Sovjet-Unie, die het oostelijke deel van Polen bezette. Het niet-aanvalsverdrag bleek dus ook een verdelingsplan ten aanzien van Polen te zijn. In 1940 meenden de Duitsers de handen vrij te hebben om af te rekenen met hun vijanden in het westen, die niet veel meer hadden gedaan dan een schemeroorlog voeren. Alleen ter zee was er sprake geweest van een serieuze krachtmeting, tussen de Britten en de Duitsers. De Duitse strijdkrachten bleken veel beter lering getrokken te hebben uit de rampen van de Eerste Wereldoorlog dan de Franse, die vrijwel al hun kaarten hadden gezet op een statische verdediging vanuit de Maginotlinie. De nieuwe Duitse tactiek wordt wel aangeduid als Blitzkrieg, een volstrekt nieuw type oorlog, waarbij de nadruk ligt op mobiele pantserstrijdkrachten en tactische luchtsteun. Wat Duitsland in heel de Eerste Wereldoorlog niet gelukt was, voltrok zich in 1940 tijdens de Slag om Frankrijk in enkele weken, een totale Franse nederlaag en bezetting door Duitsland, die Frankrijk zonder bondgenoten nooit ongedaan zou kunnen maken. Toen Duitsland Frankrijk al vrijwel geheel op de knieën had, verklaarde Italië de oorlog aan Frankrijk, om nog wat grensgebieden te kunnen veroveren in de Franse Alpen. Dit lukte overigens maar zeer gedeeltelijk. De Britse bondgenoten konden via Duinkerken maar net het vege lijf redden, met achterlating van honderdduizenden krijgsgevangenen en al hun materieel. De Britten en de Fransen hadden niet kunnen voorkomen dat Luxemburg, België, Nederland, Denemarken en Noorwegen door Duitsland veroverd werden. Duitsland zou in de volgende jaren ook de Franse administratie en economische middelen kunnen gebruiken voor zijn politieke en militaire doelstellingen. Spanje, geleid door dictator Francisco Franco (1892-1975), bleef neutraal ondanks aandringen van Hitler (1889-1945). Als voorwaarde om Nazi-Duitsland militair te helpen, vroeg Spanje het bezit van de Franse kolonie Marokko, iets wat Hitler niet wou toestaan. Na de ondertekening van een wapenstilstand in 1940 tussen Frankrijk en Duitsland werd de Derde Republiek opgeheven en in Zuidoost-Frankrijk het Vichyregime ingesteld, dat zich État français noemde, maar steeds meer een marionettenregime in Duitse handen werd, Noord- en West-Frankrijk werden door de Duitsers bezet gebied. De hoog bejaarde Philippe Pétain, een maarschalk die in de Eerste Wereldoorlog de held van de slag bij Verdun was geweest, fungeerde als een boegbeeld van conservatief patriottisme. In bezet Frankrijk speelde het verzet - op het platteland heette die de Maquis - een actieve rol, die werd gesteund vanuit Engeland, maar het was lang niet voldoende om de Duitse bezetter te verdrijven.

1940 AD vallen Duitse troepen zonder oorlogsverklaring België binnen. Koning Leopold III bllijft in België, maar de ministers wijken uit naar Frankrijk en later naar Londen. Het volledig bezette België kreeg ondertussen een militair bestuur. Na een aanvankelijk aarzelend begin breidt de verzetsbeweging zich snel uit. De Belgische economie werd door de nazi-Duitsland ingezet voor de oorlogsvoering en er kwam een verplichte arbeidsdienst. Leopold III legde de wapens neer en beschouwde zich vanaf dan als de krijgsgevangene van de Duitsers. Hij ging ervan uit dat Duitsland de oorlog had gewonnen en voor lang de Europese politiek zou beheersen. Zijn defaitisme werd veroordeeld, zowel door de regering als door het parlement. De onmogelijkheid van de koning om te regeren - door de regering beslist - werd toen geacteerd. Het militair conflict werd op wereldschaal uitgevochten tussen twee allianties: de asmogendheden en de geallieerden. De heroïsche rol die Groot-Brittannië speelde onder leiding van premier Winston Churchill, heeft het reeds bestaande gevoel van Britse superioriteit nog versterkt. Cruciaal was de Slag om Engeland waarin Spitfire vliegtuigen het eiland verdedigden.

Het isolationisme zorgde aanvankelijk ervoor dat de VS zich militair buiten de Tweede Wereldoorlog hielden. Wel werd er via de Lend-Lease Act geld en materiaal naar de geallieerden gestuurd.

1941 AD zorgden de Japanse aanval op Pearl Harbor en de Duitse oorlogsverklaring ervoor dat de VS deelnamen aan de Tweede Wereldoorlog. De oorlog zou vier jaar duren voordat de vijand definitief verslagen was. De atoomaanvallen op Japan in 1945 waren daarbij van doorslaggevende betekenis. Nazi-Duitsland was een aantal maanden eerder al verslagen.

In het algemeen werd het Vichy-regime als legitiem ervaren, al was het maar omdat de in ballingschap opererende Charles de Gaulle met zijn Vrije Fransen niet als serieus alternatief werd beschouwd. Het Vichyregime heeft uit eigen beweging joden opgepakt en laten afvoeren naar Duitse vernietigingskampen en verzette zich tegen de Geallieerde invasie op zijn koloniale rondgebied in Marokko. Vanaf 1942 werden ook in het Vichy-gebied Duitse troepen gelegerd, omdat Duitsland een geallieerde invasie vanuit Noord-Afrika vreesde.

1944 AD op 6 juni (D-Day) landen de geallieerde troepen op de stranden van Normandië in het Departement Calvados. De stranden kregen de namen Utah, Omaha, Gold, Juno en Sword en de aanval stond bekend onder de naam Operatie Overlord. In de gevechten om Normandië leden met name de steden Caen en Saint-Lô zware schade.

Op 12 juni ontploft de eerste zelfsturende raket in de geschiedenis in Londen. De Duitse V-1 is uitgerust met een raketmotor en een eenvoudig besturingssysteem, waardoor hij de grote stad kan treffen.

Op 3 september wordwerd  na de geallieerde doorbraak vanuit Normandië Brussel  bevrijd en een paar weken later praktisch geheel België. Na een korte Duitse tegenaanval in het Ardennenoffensief was de oorlog voor België in januari 1945 voorbij.

In de Franse koloniën en andere overzeese gebiedsdelen organiseerden de Vrije Fransen na een moeizaam begin hun strijdkrachten onder leiding van generaal Charles de Gaulle. De Vrije Fransen werden op den duur enigszins serieus genomen door hun Britse en Amerikaanse bondgenoten. Vooral de Amerikaanse president Roosevelt zag lange tijd meer in het Vichy-regime dan in De Gaulle, volgens Roosevelt was die slechts een balling die in zijn eigen land bij verstek ter dood veroordeeld was. De Vrije Fransen vochten zij aan zij met de Britten en de Amerikanen in Noord-Afrika, Syrië en Libanon, niet alleen tegen de Duitsers en Italianen, maar ook tegen het Vichy-regime, dat nog altijd de scepter zwaaide in veel Franse koloniën en protectoraten. In 1944 was eindelijk de bevrijding van het eigen land aan de beurt. De Vrije Fransen namen deel aan de Invasie in Normandië, die voor het grootste deel door Amerikaanse, Britse en Canadese troepen werd uitgevoerd. Bij de daarop volgende ruim twee maanden durende Slag om Normandië vielen honderdduizenden doden en gewonden aan beide zijden, gepaard gaand aan enorme verwoestingen. Het Franse binnenlandse verzet deed nuttig werk met het saboteren van Duitse verbindingen en transporten, wat tot zware Duitse represailles leidde. Het bloedbad van Oradour-sur-Glane is er het beruchtste voorbeeld van. In 1944 vielen de geallieerden ook de Côte d'Azur binnen met de amfibische operatie Dragoon, om zo de Duitsers te dwingen hun krachten nog verder te verdelen. Het geheel in diskrediet geraakte Vichy-regime verdween als sneeuw voor de zon en er vonden op grote schaal wraakacties plaats tegen collaborateurs. Na vier jaar ballingschap kon Charles de Gaulle een emotionele intocht in Parijs houden, waar hij een Voorlopige Franse Regering installeerde, die ook door de Geallieerden erkend werd. De Gaulle probeerde onmiddellijk een eigen soevereine rol te spelen door het Franse verzet op te nemen in de reguliere Franse strijdkrachten en door zich te bemoeien met het verloop van de strijd tegen Duitsland, wat nog al eens tot ruzie met de Britten en de Amerikanen leidde. Pas in 1945 werden na zware gevechten in de Elzas de laatste Duitse troepen van Frans grondgebied verdreven. In diezelfde maand werd de Conferentie van Jalta gehouden door de Britten, Amerikanen en Russen over de toekomst van Europa en de voortzetting van de oorlog tegen Japan. De Gaulle werd blijkbaar nog niet voldoende serieus genomen om daar te worden uitgenodigd.

1945 AD in april geven de laatste Duitse SS-eenheden zich over in Noord-Italië, Mussolini wordt door partizanen gearresteerd en vermoord. Een jaar later spreekt de Italiaanse bevolking zich in een referendum uit voor de invoering van de republiek Italië.

Op 6 augustus gooien de Amerikanen de eerste atoombom. In de Japanse stad Hiroshima komen 75.000 mensen om het leven en 90.000 raken gewond. Drie dagen later wordt Nagasaki weggevaagd, waarna de Japanners zich overgeven.

1946 AD Over één ding waren de Fransen het na de bevrijding eens, de Derde Republiek die in 1940 ten onder was gegaan, zou niet terugkeren, maar daarmee hield de overeenstemming op. De Gaulle, hoofd van de voorlopige regering, wilde een versterkte uitvoerende macht, waarin hij voor zichzelf een leidende rol op het oog had. De meerderheid van de gekozen Grondwetgevende Vergadering koos echter voor het andere uiterste, een almachtig parlement. De Gaulles voorlopige regering ruimde het veld voor de Vierde Republiek en De Gaulle trok zich terug uit de politiek. De Vierde Republiek leed vervolgens aan chronische politieke instabiliteit. Frankrijk werd evenals de andere Europese koloniale mogendheden overschaduwd door de twee nieuwe supermachten, Amerika en de Sovjet-Unie. Zij waren de echte winnaars van de Tweede Wereldoorlog en verdeelden een groot deel van de wereld in twee invloedssferen waartussen de nog grotendeels gekoloniseerde derde wereld klem kwam te zitten. Dit maakte het verlies van het Franse koloniale rijk evenals het Britse en Nederlandse vrijwel onvermijdelijk. Niet alleen de Sovjet-Unie, maar ook Amerika was voor dekolonisatie, omdat dit land zich beschouwt als voortgekomen uit de allereerste dekolonisatie en bovendien om invloed in de derde wereld te winnen ten koste van de Sovjet-Unie.

1947 AD bleek Groot-Brittannië te uitgeput om het Britse Rijk langer te kunnen handhaven. Brits-Indië werd zelfstandig, bijna alle andere koloniën gingen gedurende de volgende twee decennia verloren. De afbrokkeling van het reusachtige imperium verliep ongekend snel.

1948 AD na de Tweede Wereldoorlog was de tijdsgeest zo gevorderd dat ook volledig vrouwenkiesrecht onvermijdelijk was geworden. De vrouwen verkregen ook stemplicht (door Algemeen enkelvoudige stemplicht voor alle Belgische burgers ) en mochten ze zich ook verkiesbaar stellen voor parlementsverkiezingen. Feitelijk bleven vrouwen in verhouding tot hun aandeel in de bevolking ondervertegenwoordigd in Kamer en Senaat. Om deze situatie om te buigen werd een systeem van positieve discriminatie door middel van quota ingevoerd die stelde dat elke kieslijst voor de helft uit vrouwen moet bestaan. Bij de eerste drie plaatsen op de lijst moet ook minstens één iemand van het andere geslacht staan.

1949 AD maakt de Sovjet-Unie zijn eerste atoombom.

Na de Tweede Wereldoorlog werd in China de Chinese Burgeroorlog tussen de Chinese Communistische Partij en de Kwomintang voortgezet. Deze burgeroorlog werd door de communisten gewonnen. De aanhangers van de Kwomintang vluchtten naar Taiwan, terwijl Mao Zedong een dictatoriaal bewind aan de macht brengt dat uiteindelijk een strikte controle zou uitoefenen over het dagelijks leven in China en het leven zou kosten aan miljoenen mensen. Voorafgaand aan het dieptepunt van Mao's regime, de Culturele Revolutie (1966-1970), heroverde China in 1959 het in 1912 onafhankelijk geworden Tibet.

Veel Chinezen waren van de KMT vervreemd tijdens de oorlog ten gevolge van de Witte Terreur, ook de KMT nam ten slotte zijn toevlucht hiertoe. Chiang Kai-shek kreeg bovendien de schuld van de welig tierende corruptie. Zijn offensief liep ten slotte vast terwijl zijn soldaten met duizenden deserteerden richting Mao Zedong. Hij begon op militaire successen te jagen, en bezette ten slotte Yan'an, dat als een overwinning werd bejubeld, maar de communisten onder leiding van Mao Zedong trokken zich simpelweg terug met medeneming van alles van waarde. De nationalisten verloren meer en meer terrein, eerst in het noorden, maar later ook in het zuiden. Alle grote steden vielen in handen van de communisten. Op 1 oktober 1949 riep Mao Zedong de Volksrepubliek China uit. Deze dag is nog altijd China's nationale feestdag. De nationalisten weken uit naar Taiwan en er bestaat nog steeds een beweging van autochtone Taiwanezen die zich compleet wil losmaken van China.

1950 AD werd het naoorlogse tijdperk in de Verenigde Staten bepaald door de steeds grimmigere Koude Oorlog, de wapenwedloop met de Sovjet-Unie en de door de Spoetnikcrisis versnelde Ruimtewedloop. De oorlog in Korea (1950-1953) was de eerste grote test van de Koude Oorlog.

Ondertussen rondde het Amerikaanse volk de migratie van de boerderijen naar de steden af, begon de economie zich om te vormen van een industriële basis naar een diensteneconomie en maakte de welvaart van een triomfantelijk Amerika een sterke groei door. Tegelijkertijd werden de zaadjes van het ongenoegen gezaaid die later zouden uitgroeien tot de sociale revolutie van het eind van de jaren zestig.

1951 AD leidden de omstreden houding en eventuele terugkeer van Leopold III als koning  tot de zogenaamde koningskwestie. Voeg daarbij de Vlaams-Waalse tegenstellingen en dit alles bracht België op de rand van een burgeroorlog. Deze kon alleen voorkomen worden door de troonsafstand van Leopold III ten voordele van zijn zoon Boudewijn. Boudewijn Albert Karel Leopold Axel Marie Gustaaf (1930-1993), Graaf van Henegouwen, Hertog van Brabant, Prins van België, regeerde in de periode 1950-1951 als koninklijk prins en werd daarna de vijfde koning der Belgen.

1952 AD zet Gamal Abdel Nasser (1918-1970) de Britten opzij en wordt alleenheerser in Egypte.

Elizabeth II (1926-nu), wordt koningin van het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. Tevens is zij staatshoofd van twaalf Commonwealth realms die in de loop van haar koningschap onafhankelijk werden, namelijk; Jamaica, de Bahama's, Grenada, Papoea-Nieuw-Guinea, de Salomonseilanden, Tuvalu, Saint Lucia, Saint Vincent en de Grenadines, Antigua en Barbuda, Belize en Saint Kitts en Nevis. Ze is de vierde monarch van de Windsor-dynastie.

1955 AD terwijl de Koude Oorlog zich voortsleepte stapten de Verenigde Staten in de Vietnamoorlog (1955-1975). Tegelijk kwam een reeds lang sluimerende sociale onvrede in de samenleving naar boven waardoor vrouwen, minderheden en jongeren in opstand kwamen. Enkele politieke moorden op John F. Kennedy, Malcolm X, Robert Kennedy en Martin Luther King zorgden voor grote onrust en stortten het land in de grootste crisis sinds de Amerikaanse Burgeroorlog. President Lyndon B. Johnson (Democraat) reageerde met het verbeteren van de gezondheidszorg en antidiscriminatiewetten.

1957 AD zorgde Economische schaalvergroting, met name door de inwerkingtreding van de Europese Economische Gemeenschap (EEG), voor een periode van hoogconjunctuur.

1958 AD laait de schoolstrijd weer op toen de socialistisch-liberale regering Van Acker II de subsidiëring van vrije katholiek onderwijs terug schroefde. Het Schoolpact dat door de drie nationale partijen werd gesloten, bracht terug rust in onderwijsland.

De Gaule maakt een geweldige comeback in de politiek toen de Algerijnse Oorlog uitzichtloos was geworden. Hij kreeg toen de kans zijn politieke visie te verwezenlijken. De door hem ingevoerde staatkundige hervormingen, met een aanzienlijke versterking van de uitvoerende macht met een president aan het hoofd, hebben de Vijfde Republiek een behoorlijke politieke stabiliteit gegeven. Hijzelf werd de eerste president. Zijn vurige patriottisme en zijn autoritaire stijl waren wellicht als rechts te beschouwen, maar hij was niet afkerig van staatsbemoeienis met de economie en zijn antiamerikanisme in de buitenlandse politiek evenals zijn eigengereide streven naar 'detente' met de Sovjet-Unie vielen goed bij links en rechts.

De Grote Sprong Voorwaarts (1958-1961) was een campagne van de Communistische Partij van China (CPC). Mao Zedong wilde met de campagne zorgen voor een snelle transformatie van China van een agrarische economie naar een industriële maatschappij. De Grote Sprong Voorwaarts leidde tot een hongersnood met miljoenen dodelijke slachtoffers. Bij de Grote Sprong Voorwaarts stierven volgens verschillende schattingen 18 tot 45 miljoen mensen.

1960 AD dwongen onlusten in Leopoldstad de Belgische regering ertoe om het recht van Belgisch-Kongo op onafhankelijkheid te erkennen. Meteen braken daar onlusten uit die België noopten tot een militaire interventie.

De Fransen stelden zich soepeler op, de rest van Frans koloniaal Afrika kon zonder bloedvergieten onafhankelijk worden en bleef veelal in de Franse invloedssfeer, zowel cultureel als economisch. Frankrijk onderhoudt zelfs vrij goede contacten met post-koloniale regimes in een Franse invloedssfeer, waarbij herhaaldelijk het Vreemdelingenlegioen ingezet werd om bevriende regimes in het zadel te houden. Dit leverde Frankrijk nog al eens een beschuldiging van neokolonialisme op. Een onverwacht gevolg van de dekolonisatie was dat niet alleen de ca. 900.000 'pieds noirs', de Europese kolonisten uit Algerije een goed heenkomen zochten in het voormalige moederland, maar ook miljoenen inwoners uit de voormalige koloniën, en dat velen nog steeds proberen dit te doen. Tegenwoordig is bijna 10% van de bevolking een immigrant uit een voormalige kolonie of een nakomeling daarvan. Dit heeft politieke gevolgen gehad, zoals de opkomst sinds de jaren zeventig van het Front National, dat niet alleen extreemrechts en xenofoob genoemd wordt maar waarvan de eerste leider Jean-Marie Le Pen zich bovendien vergoelijkend uitgelaten heeft over de bezetting door de nazi's van Frankrijk en de Holocaust een 'detail in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog' noemde.

1962 AD worden Rwanda en Burundi onafhankelijke staten.

Tijdens het presidentschap van John F. Kennedy beleefde de Koude Oorlog zijn heetste momenten tijdens de Cubacrisis, waarin ternauwernood een atoomoorlog vermeden werd toen de Sovjet-Unie onder zware druk offensieve atoomraketten uit Cuba terugtrok.

1966 AD was de Grote Proletarische Culturele Revolutie (1966-1976), vaak afgekort tot Culturele Revolutie, een revolutionaire campagne die plaatsvond in de Volksrepubliek China. De revolutie werd in gang gezet door Mao Zedong, de toenmalige voorzitter van de Communistische Partij van China, om zijn tegenstanders hardhandig uit te schakelen. Hiermee verkreeg Mao Zedong zijn positie van absolute macht terug. Mao had deze positie verloren ten gevolge van de mislukking van de Grote Sprong Voorwaarts. Schattingen van het aantal doden ten gevolge van de gewelddadigheden tijdens de Culturele Revolutie variëren tussen de 2 en 8 miljoen mensen.

1969 AD bleek De Gaulles schepping zijn aftreden en zijn dood in 1970 met gemak te overleven, niet alleen onder rechtse presidenten, maar ook onder de linkse president François Mitterrand, die de uitroeping van de Vijfde Republiek ooit had bestempeld als een 'permanente staatsgreep', zelfs 'cohabitatie' tussen een president en een regering van een andere politieke richting blijkt mogelijk te zijn.

1970 AD wordt in Egypte Gamal Abdel Nasser opgevolgd door Mohammed Anwar al-Sadat (1918-1981).

1972 AD wordt België getroffen door de internationale economische crisis. Dit zorgde weer voor grote begrotingstekorten en een onophoudelijke toename van de staatsschuld.

1974 AD hadden de VS te maken met een periode van malaise veroorzaakt door stagflatie, de oliecrisis en de eerste verschijnselen van internationaal terrorisme. President Richard Nixon, Republikein, raakte verwikkeld in de affaire rond Watergate die uitmondde in een dreigende Impeachment, een afzettingsprocedure. Nixon trok zijn conclusies en trad af.

Sinds de jaren zeventig is het Verenigd Koninkrijk lid van wat destijds de Europese Economische Gemeenschap heette. Populair is deze organisatie in Engeland nog altijd niet.

1976 AD na de dood van Mao blijft China in naam communistisch, maar wordt geleidelijk aan vrijer op persoonlijk en economisch vlak terwijl het toch de elementen van totalitarisme ten opzichte van politiek, religie en etnische minderheden behoudt. Deng Xiaoping, na Mao de voorzitter van de Communistische partij, verklaart: "Het maakt niet uit of de kat wit of zwart is, als hij maar muizen vangt." Hiermee wilde hij zeggen dat het niet zo veel uitmaakt welke ideologie je aanhangt, als er maar goede resultaten worden behaald. Tot op de dag van vandaag blijft het eenpartijstelsel in China gehandhaafd, al is er door sommige ouderen binnen de partij voorzichtig gepleit voor meer democratie. De schending van de mensenrechten en de corruptie blijven echter een probleem, bijvoorbeeld ook ten opzichte van Falun Gong en Tibet.

 1979 AD neemt Saddam Hoesein (1937-2006) de macht over in Irak en Margaret Thatcher (1925-2013), bijgenaamd de IJzeren Dame, wordt eerste minister van het Verenigd Koninkrijk. Thatcher was de eerste vrouwelijke premier, de langst regerende en meest controversiële Britse regeringsleider van de twintigste eeuw. Zij gooide het roer radicaal om en voerde systematisch een neoliberaal, monetaristisch beleid, gericht op privatisering. Dit stuitte in grote delen van het land op felle weerstand. Door haar compromisloos optreden tijdens de Britse mijnwerkersstaking brak ze de linkse oppositie en uiteindelijk de macht van de vakbonden. Haar euroscepsis kon zowel bij links als bij rechts op veel sympathie rekenen.

1981 AD wordt in Egypte Anwar Sadat door Mohammed Hosni Said Moebarak (1928-2020) opgevolgd.

1985 AD President Reagan was daadkrachtig en, volgens critici, roekeloos. Hij was een fervent anticommunist en hij schroomde er niet voor terug harde taal te gebruiken jegens de Sovjet-Unie. Ook voerde hij de wapenwedloop op om zo de Sovjet-Unie financieel op de knieën te krijgen. Samen met zijn geestverwant en goede vriendin Margaret Thatcher, de premier van Groot-Brittannië, zag hij in de aan het roer gekomen Sovjetleider Gorbatsjov een gesprekspartner.

Toen de Sovjet-Unie uiteindelijk viel en het Oostblok liberaliseerde, groeide de welvaart van de Verenigde Staten tot ongekende hoogte, evenals de schuldenlast.

1990 AD wordt Tatcher opgevolgd door John Major (1943-nu), een partijgenoot. Zijn regeerperiode begon met de recessie en zijn conservatieve regering ging gebukt onder schandalen.

Reagans opvolger, George H. W. Bush zag zich geconfronteerd met de inval in Koeweit van Saddam Hoesseins Irak, het begin van de Golfoorlog (1990-1991). De door Amerika geleide Operatie Desert Storm vond plaats die Irak weer uit Koeweit verdreef.

1991 AD wordt het nieuwe Verdrag betreffende de Europese Unie, dat de afspraken over de invoering van de monetaire unie bevatte, goedgekeurd op de Europese Raad van Maastricht.

1993ADoverlijdt Koning Boudewijn en hij wordt opgevolgd door zijn broer koning Albert II. Albert Felix Humbert Theodoor Christiaan Eugène Marie (1934-nu), prins van Luik, prins van België, wordt de zesde koning der Belgen. Hij is de jongste zoon van koning Leopold III en koningin Astrid.

1995AD hield Irak Clinton vaak bezig en de conflicten in de Balkan en Somalië vereisten de inzet van Amerikaanse troepen. De inzet in de Balkan werd vooral buiten de Verenigde Naties om geregeld, met name door de NAVO. De Vredesakkoorden van Dayton maakten een einde aan het conflict in Bosnië en Herzegovina maar al gauw waren de VS en de NAVO verwikkeld in een conflict tegen Servië om Kosovo.

Onder het presidentschap van de gaullistische Jacques Chirac (1995-2007) waren de twee belangrijke doelstellingen het vergroten van de internationale concurrentiekracht en de multiculturele samenleving mogelijk maken.

1997 AD hoewel de economie in Engeland er verbluffend goed voor stond, won Labour de verkiezingen, en werd Tony Blair (1953-nu) de nieuwe premier, onder de regering-Blair kregen Schotland en Wales allebei een eigen wetgevend lichaam, het Schots Parlement en de Welsh Assembly.

1999 AD wordt, na tien jaar van voorbereidingen, op 1 januari uiteindelijk de euro ingevoerd.

2000 AD wist George W. Bush met een kleine meerderheid van de kiesmannen het presidentschap te winnen. In het begin van zijn eerste termijn werden de Verenigde Staten opgeschrikt door de eerste aanval op eigen grondgebied sinds de aanval van Japan op Pearl Harbor. De twee torens van het World Trade Center in New York werden verwoest met door met Al Qaida terroristen bestuurde lijnvliegtuigen, evenals een deel van het Pentagon nabij Washington. Een vierde lijnvliegtuig verongelukte in Pennsylvania nadat passagiers de kapers hadden weten te overmeesteren. Het gevolg van deze aanval was de door Bush als zodanig aangeduide "strijd tegen terrorisme". Eind 2001 wierp het Amerikaanse leger met brede internationale steun de Talibanregering in Afghanistan omver.

2003 AD viel de VS Irak tijdens de Irakoorlog binnen. Hierbij werd het land door meer dan 30 andere landen gesteund. Reden voor deze kleinere steun was mede het feit dat de Verenigde Naties het niet eens konden worden over de inval in Irak en veel landen het dan ook niet konden steunen. Na een snelle overwinning van de Amerikaanse troepen, werd Bagdad door de Amerikanen bezet. De Amerikaanse troepen wisten ook Saddam Hoessein op te pakken. Er brak in Irak vervolgens een groeiende tegenstand uit die vele levens kostte. Intussen was er internationaal kritiek op het Amerikaanse optreden ontstaan. Nadat in 2005 Irak formeel weer werd overgedragen aan de Irakezen leek de rust aanvankelijk weer enigszins terug te keren. Beloofd werd dat de Amerikaanse troepen zouden beginnen met een algehele terugtrekking. Dit werd later weer uitgesteld, met name met het oog op het blijvende sektarisch geweld in Irak. In 2007 gooide president Bush het roer in Irak radicaal om met de zogenaamde surge. Het aantal Amerikaanse troepen in Irak werd flink uitgebreid om zodoende het land meer stabiliteit te bezorgen hetgeen ook goeddeels lukte.

2008 AD wordt, tijdens deze economisch tumultueuze tijd, bij de presidentsverkiezingen voor het eerste maal een Afro-Amerikaan als president verkozen, senator Barack Obama. Aanvankelijk had Obama brede steun in zowel het binnen- als buitenland. Gaandeweg nam zijn populariteit echter radicaal af, mede na het aannemen van een wet in het Congres die het Amerikaanse zorgstelsel hervormde alsmede de steeds verder oplopende recorduitgaves en nationale schuldenlast. Deze tanende populariteit werd onderstreept door enkele verkiezingsnederlagen van de Democraten in districten waar zij normaliter een grote meerderheid behalen. Er ontstaat een conservatieve proteststroming die als de tea-party movement bekend werd. Ook onder onafhankelijke kiezers nam zijn populariteit af.

2010 AD tekende president Obama de Patient Protection and Affordable Care Act beter bekend als Obamacare voor de hervorming van de Amerikaanse gezondheidszorg en de verplichting op te leggen aan alle Amerikanen om een gezondheidsverzekering af te sluiten. Nadien is er hevig verzet hiertegen vanuit de Republikeinse partij en zijn meerdere pogingen geweest om de wet af te schaffen. Donald Trump, die van 2017 tot 2021 president was, heeft al diverse pogingen gedaan om de wet af te schaffen maar dat is ondanks de Republikeinse meerderheid in beide kamers nog niet gelukt. Wel zijn al belangrijke onderdelen van de wet geschrapt, zoals de verzekeringsverplichting.

2011 AD stond onder het presidentschap van Sarkozy (2007–2012) het aanscherpen van de immigratiewetten als een belangrijk punt op de agenda. In het voorjaar was Frankrijk één van de westerse landen bij de interventie in Libië, om daar de opstandelingen te beschermen tegen uitroeiing door het regime van Moammar al-Qadhafi. Er werd een Libische no-flyzone ingesteld naar aanleiding van een resolutie van de Veiligheidsraad van de VN. Deze no-flyzone heeft zeker bijgedragen aan de val van het regime van Qadhafi, sindsdien verkeert Libië echter in staat van chaos.

2013 AD moeten onder het presidentschap van Hollande (2012 - 2017) de economische problemen van Frankrijk worden aangepakt namelijk de pensioenen hervormen en de werkloosheid bestrijden. Frankrijk intervenieerde in de Malinese Burgeroorlog 2012-2013 min of meer op eigen initiatief, maar wel met politieke steun van de EU, om te voorkomen dat islamistische rebellen de overhand zouden krijgen. Deze operatie wordt beschouwd als een ‘Franse en Malinese overwinning’, in juni 2013 werden er presidentsverkiezingen gehouden in Mali. Op 7 januari 2015 werd de Franse hoofdstad, Parijs, getroffen door een terreuraanslag op de redactie van weekblad ‘Charlie Hebdo’, twaalf van de aanwezige twintig redactieleden werden door twee daders met kalasjnikovs neergemaaid. Op 13 november 2015 werd Parijs getroffen door een serie gecoördineerde terreuraanslagen met in totaal 130 dodelijke slachtoffers. De aanslag werd opgeëist door ISIS als vergelding voor de Franse aanvallen op ISIS in Irak en Syrië. Nog diezelfde dag kondigde president Hollande de noodtoestand af, die daarna meerdere malen werd verlengd, onder meer naar aanleiding van de nieuwe aanslag in Nice op 14 juli 2016, de Franse nationale feestdag, reed een Frans-Tunesische man met een grote vrachtwagen in op de menigte die had staan kijken naar het traditionele vuurwerk in de stad Nice, en joeg daarmee zeker 84 mensen de dood in.

2013 AD wordt Filip Leopold Lodewijk Maria (1960-nu) de zevende koning der Belgen. Hij is de oudste zoon van koning Albert II en koningin Paola.

2016 AD houdt David Cameron een referendum in het Verenigd Koninkrijk over het lidmaatschap van de Europese Unie, waarbij hij zijn post in de weegschaal legde, hij verloor en trad af. Theresa May volgde hem op, maar ook zij raakte verstrikt in het Brexit-kluwen en trad af, ze werd opgevolgd door Boris Johnson. Boris Johnson, een pro-Brexit vertegenwoordiger, is een promotor van de vele voordelen, die Groot-Brittannië te wachten staan bij de Brexit. De moeilijke onderhandelingen met de Europese Unie en de impact van de coronacrisis maken het hem niet makkelijk.

2017 AD begint het Presidentschap van Macron, die op 39-jarige leeftijd de jongste Franse leider sinds Napoleon Bonaparte is.

2020 AD op 31 januari is de Brexit een feit, het Verenigd Koninkrijk treedt uit de Europese Unie. Daarmee kwam na 47 jaar een einde aan het lidmaatschap van het Verenigd Koninkrijk. Het was de eerste keer in de geschiedenis van de Europese Unie dat een lidstaat terugtrad uit de Unie.

2021 AD op 6 januari beleefde de VS een politieke thriller. Het was de dag waarop het congres officieel de overwinning van Joe Biden als president-elect moest bevestigen. Zittend president Donald Trump had eerder die dag een opruiende toespraak gegeven voor tienduizenden aanhangers in Washington D.C. waarin hij opriep om het verkiezingsresultaat niet te aanvaarden en naar het Capitool te trekken om zich er te laten horen. Dit namen enkele honderden aanhangers echter heel letterlijk toen ze overgingen tot het bestormen en binnendringen van het Capitool. Binnen was de zitting van het Congres aan de gang onder leiding van vicepresident Mike Pence. Alle politici werden in allerijl geëvacueerd. De gewelddadige betogers lieten een spoor van vernieling na. De National Guard kon rond middernacht de betogers uit het gebouw verdrijven, waarna de zitting werd hervat, en Biden uiteindelijk om half vijf 's nachts tot volgende president werd benoemd. Er vielen 5 doden en verschillende gewonden. 68 betogers werden gearresteerd. Vanuit de hele wereld kwamen misnoegde reacties op deze gebeurtenis. Het werd beschouwd als een aanval tegen de Amerikaanse democratie. Trump kwam in opspraak voor zijn rol hierin. Verschillende partijgenoten distantieerden zich dan ook van hem. Ook namen in het Witte huis tal van naaste medewerkers van de president ontslag.